Lek a suplement diety – jaka jest różnica?

Podstawową różnicą między lekami a suplementami diety są akty prawne regulujące obrót tymi produktami na rynku.

Według ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25 sierpnia 2006 roku suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie standardowej diety i nie ma na celu leczenia jakiegokolwiek stanu medycznego lub choroby. To skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy. Wprowadzany jest do obrotu w różnej formie umożliwiającej dawkowanie - w postaci kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem i wiele innych. Z wyłączeniem produktów mających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego¹

Definicję leku znajdziemy natomiast w ustawie Prawo Farmaceutyczne z 6 września 2001 roku. Zgodnie z nią produktem leczniczym jest substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi i zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne²

Innymi słowy: lek bez względu na to, czy jest dostępny wyłącznie na receptę (RX) czy bez recepty (OTC), leczy chorobę lub zapobiega jej rozwojowi, podczas gdy suplement diety to po prostu żywność. Na tym jednak różnice się nie kończą.

Leki i suplementy diety różnią się nie tylko definicją, przeznaczeniem i wskazaniami użycia, ale także sposobem wprowadzenia na rynek.

Wprowadzenie nowego leku do obrotu podlega ścisłym regulacjom prawnym - wiąże się z długim procesem prowadzenia eksperymentalnych badań klinicznych, a zakończeniem rejestracji jest pozwolenie (lub odmowa) na dopuszczenie do obrotu przygotowywane przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Organem dopuszczającym lek na rynek jest Minister Zdrowia podpisujący decyzję. Dodatkowo leki poddawane są stałej kontroli jakości – nad ich obrotem i sprzedażą czuwa Główny Inspektor Farmaceutyczny. W razie jakichkolwiek niezgodności, całe partie z dnia na dzień wycofywane są z aptek.

W przypadku suplementów diety, proces produkcyjny i standardy kontroli jakości są mniej restrykcyjne. Przed wprowadzeniem ich do obrotu, badania kliniczne w celu ustalenia skuteczności lub bezpieczeństwa nie są wymagane. Konieczne jest natomiast poinformowanie Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS) o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia danego suplementu diety do obrotu, przedkładając wzór etykiety. Również kontrola GIS znajdujących się w obrocie suplementów diety ma ograniczony zasięg w stosunku do ich ilości na rynku. Oznacza to odwrotność sposobu postępowania z lekami na receptę i bez recepty.³

Zdaniem ekspertów, zanim zdecydujemy się na zastosowanie suplementów powinniśmy przestrzegać kilku zasad.

1. Przed podjęciem ewentualnej decyzji, co do wdrożenia suplementacji diety należy dokonać analizy sposobu żywienia, stanu zdrowia i farmakoterapii, można też skonsultować się z lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą.
2. Należy pamiętać, że zrównoważony sposób żywienia i prawidłowy tryb życia jest ważny dla funkcjonowania organizmu człowieka. Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety.
3. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia zgodnie z informacją na opakowaniu. Przekraczanie limitów dziennego spożycia danej substancji nie polepszy efektów, a może skutkować pogorszeniem stanu zdrowia.
4. Zakup suplementów diety na bazarach czy z innych, podejrzanych źródeł nie jest wskazany. W sprzedaży poza oficjalnymi punktami dystrybucji, takimi jak apteki, drogerie czy sieci sklepów ogólnospożywczych mogą znajdować się preparaty nielegalne lub podrobione, stwarzające zagrożenie dla zdrowia. Informacje o tym czy dany suplement diety znajduje się w wykazie zgłoszonych suplementów diety i jaki jest jego status można znaleźć na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego www.rejestrzp.gis.gov.pl.

Od marca 2020 roku, rynek suplementów zaliczył rekordowy wzrost ze względu na rozprzestrzenienie się choroby zakaźnej wywołanej przez koronawirusa SARS-CoV-2, znanej jako COVID-19. Niezwykle ważne stało się dbanie o wspieranie układu odpornościowego w celu zmniejszenia ryzyka infekcji poprzez zmiany w sposobie odżywiania. Należy zwrócić uwagę na to, że niedobór niektórych składników odżywczych może przyczyniać się do zwiększania podatności na choroby, takie jak przeziębienie i grypa.

Do tej pory, największą popularnością cieszyły się preparaty mające poprawić odporność takie jak czarny czosnek, ekstrakt z liści oliwki, jagody camu-camu, ekstrakt z kurkumy, aloes oraz witaminy i mikroelementy⁴

W dbaniu o odporność istotne są również rutynowe prozdrowotne zachowania praktykowane każdego dnia. Mowa tu o energicznych rodzinnych spacerach, zdrowych posiłkach jedzonych wspólnie z bliskimi czy ćwiczeniach oddechowych przy dźwiękach relaksacyjnej muzyki.

Decyzja o przyjmowaniu preparatów bez recepty wspierających odporność powinna zostać podjęta świadomie w celu wybrania produktu spełniającego najwyższe normy regulacyjne. Dobrym przykładem jest Rutinoscorbin – sprawdzony lek dla całej rodziny. Nr 1 wśród preparatów z Witaminą C w budowaniu odporności⁶, który łączy dwa uzupełniające się składniki: rutynę (rutozyd) i witaminę C. Rutyna wzmacnia naczynia krwionośne i zmniejsza ich przepuszczalność. Chroni również witaminę C przed utlenieniem, dzięki czemu zachowuje ona dłużej swoje właściwości. Witamina C, czyli kwas askorbowy, działa przeciwutleniająco. Jest niezbędna w wielu procesach metabolicznych, uczestniczy między innymi w tworzeniu kolagenu i hemoglobiny oraz ułatwia przyswajanie żelaza. Lek może być stosowany w stanach niedoboru i zwiększonego zapotrzebowania na witaminę C przed chorobą, w trakcie leczenia i po chorobie (przeziębienia, zakażenia wirusowe, w tym grypa). Dodatkowo pomocniczo przy nadmiernej przepuszczalności naczyń krwionośnych.

Jak stosować Rutinoscorbin? Rutinoscorbin stosuje się doustnie. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą.

• Dawkowanie w stosowaniu profilaktycznym: od 1 do 2 tabletek na dobę.
• Dawkowanie w stanach niedoboru witaminy C: od 1 do 2 tabletek od 2 do 4 razy na dobę